Żyj w zgodzie z naturą. Jak chronić lasy?

Co minutę z powierzchni Ziemi znika połać lasu o powierzchni odpowiadającej 36 boiskom do piłki nożnej. Tymczasem las ma ogromny wpływ na klimat, obieg wody, stan środowiska naturalnego i – ogólnie – życie na naszej planecie. W jaki sposób każdy z nas może się przyczynić do ratowania lasów?

Ogólna powierzchnia lasów na świecie wynosi 4 033 060 tys. ha. Do krajów posiadających największe powierzchnie zalesione należą Rosja (20% powierzchni kraju), Brazylia (13%), Kanada (8%), USA (7%) i Chiny (5%). Jeśli chodzi o Europę, jej lasy to 4% powierzchni lasów świata. Lasy Polski to 6% powierzchni lasów Unii Europejskiej, natomiast polskie zasoby drzewne plasują się na 4. miejscu w UE. Powierzchnia lasów światowych kurczy się niestety w zastraszającym tempie, co rodzi negatywne konsekwencje dla klimatu i przyrody.

Dlaczego lasy są ważne?

Według danych prezentowanych przez Lasy Państwowe, lasów w Polsce przybywa. Lesistość została zwiększona z 21% (dane na 1945 r.) do 29,4% (obecnie). W latach 1995-2014 powierzchnia lasów zwiększyła się o 504 tys. ha. Krajowy program zwiększania lesistości zakłada wzrost do 30% w 2020 r. i do 33% w 2050 r. W lasach żyje aż 65% ogółu gatunków zwierząt występujących w Polsce (źródło: http://www.lasy.gov.pl/nasze-lasy/polskie-lasy). Również w skali globalnej lasy są domem dla większej liczby gatunków, niż liczą jakiekolwiek inne ekosystemy.

Wszystkie lasy Ziemi zaspokajają połowę zapotrzebowania na tlen wśród ludzi i zwierząt. Produkują rocznie 26 mld ton tlenu, absorbują natomiast dwutlenek węgla. Jeden hektar lasu wchłania rocznie 140-250 ton tego związku. Lasy pełnią także rolę filtrów zanieczyszczeń w dużych miastach i okręgach przemysłowych. W 1 m³ powietrza leśnego jest 46-70 razy mniej drobnoustrojów chorobotwórczych, niż w powietrzu na obszarze miejskim. Las istotny jest także dla równowagi hydrologicznej. Chodzi nie tylko o obieg wody w przyrodzie, ale także np. o ochronę przeciwpowodziową. Ściółka leśna zatrzymuje wody roztopowe czy opadowe, chłonąc je jak gąbka. Lasy przeciwdziałają też erozji gleby, chronią brzegi rzek i jezior przed osypywaniem się, osłaniają przed wiatrem, obniżają poziom hałasu, często tworzą mikroklimat posiadający walory prozdrowotne. Do bogactw lasu należą m.in. owoce, zioła, grzyby czy olejki eteryczne z drzew iglastych, wykorzystywane w celach leczniczych (źródło: http://www.odr.pl/ekologia-i-rodowisko/ochrona-rodowiska/514-jak-wazna-role-dla-srodowiska-spelnia-las).

Pozyskiwanie drewna – legalne i nielegalne

Drewno ma opinię materiału ekologicznego. Pamiętajmy jednak, że produkty drewniane są ekologiczne tylko wtedy, gdy surowiec użyty do ich wyrobu pochodzi z legalnego wyrębu. Niestety, jak podaje WWF, aż 40% drewna na rynku światowym pochodzi z nielegalnych źródeł. Do Europy trafia ono głównie z Amazonii, Kotliny Kongo, wschodniej Afryki, Indonezji, Rosji i krajów bałtyckich. Nielegalne praktyki polegają między innymi na stosowaniu nieuczciwych środków w celu uzyskania praw do pozyskiwania drewna, wycince bez pozwolenia lub na terenach chronionych, wycinaniu chronionych gatunków lub pozyskiwaniu drewna powyżej uzgodnionych limitów. Nielegalne działania mogą też obejmować naruszanie przepisów transportowych, nielegalne przetarcie i eksport, niepłacenie podatków i innych, wymaganych prawem opłat, oraz nieprawdziwe deklaracje celne (źródło: https://ec.europa.eu/europeaid/sites/devco/files/publication-flegt-briefing-note-3-200404_pl.pdf). Nielegalnie pozyskiwane drewno dostępne jest niestety i w Polsce: uważajmy przede wszystkim przy zakupie mebli z mahoniu, palisandru i raminu. Te gatunki drzew podlegają ochronie w ramach Konwencji Waszyngtońskiej (CITES). Zawsze szukajmy certyfikatu potwierdzającego, że drewno użyte do produkcji mebli czy papieru zostało pozyskane z legalnej i zrównoważonej wycinki. Jednym z najpowszechniejszych certyfikatów jest znak FSC (źródło: http://www.ekologia.pl/wiadomosci/srodowisko/wwf-40-proc-drewna-pochodzi-z-nielegalnych-zrodel,18690.html). Do innych certyfikatów należą PEFC, SFI, OLB oraz Paper by Nature.

Oszczędność papieru oszczędzaniem lasów

Każdy z nas może chronić lasy na wiele sposobów. Po pierwsze, kupować wyroby opatrzone wymienionymi certyfikatami. Po drugie – oszczędzać papier. Do oszczędzania zasobów leśnych silnie przyczynia się rozwój nowoczesnych technologii: komputerów, internetu, elektronicznych czytników. Oczywiście laptop czy też dobry czytnik e-booków to spory wydatek, ale komputer staje się obecnie jednym z podstawowych urządzeń w gospodarstwach domowych, natomiast czytniki zapewniają czytelnikom bardzo dużą wygodę. Sprzęt elektroniczny można zresztą kupić, rozkładając sobie płatność na raty bądź biorąc szybką, bezpieczną pożyczkę – np. w Moneyman.pl, gdzie pierwsza pożyczka udzielana jest za darmo pod warunkiem spłaty w ciągu 30 dni. Zakupiony czytnik e-booków pozwoli nam na nabycie wielu książek, które nie przyczynią się do wycięcia ani jednego drzewa. Warto także rozważyć prenumeratę ulubionych gazet i czasopism w wersji elektronicznej. Na komputerze z kolei piszmy jak najwięcej, a drukujmy – możliwie jak najmniej. Coraz więcej spraw urzędowych możemy dziś załatwić online. Skorzystajmy z tej możliwości – jest to oszczędność papieru, który byłby przeznaczony na wypełnianie pism, wniosków i deklaracji, a także oszczędność czasu. Warto również wybierać opcję eko-faktur zamiast rachunków przysyłanych pocztą. Niektóre firmy, np. operatorzy telefoniczni, premiują takie pro-ekologiczne działania stałą zniżką na abonament.

Kupuj świadomie, segreguj śmieci, dbaj o las

Nie tylko decyzja o wyborze wyrobów drewnianych czy papierowych z zaufanych źródeł jest działaniem wspierającym ochronę lasów i premiującym firmy, które stawiają na działania ekologiczne. Bardzo istotne są także inne wybory konsumenckie, przede wszystkim te dotyczące produktów spożywczych. Wiele hektarów lasów tropikalnych jest bowiem wycinanych pod plantacje – i tutaj również warto zwrócić uwagę na certyfikaty umieszczane na produktach czy chociażby w kawiarniach. Najbardziej znany jest znak „zielonej żaby”, czyli certyfikat Rainforest Alliance. To nie tylko jeden z certyfikatów przyznawanych produktom leśnym takim jak drewno i papier, ale także innym towarom, na przykład czekoladzie, kawie, herbacie, kakao, bananom czy olejowi palmowemu. Szczególnie warto zwracać uwagę na produkty z olejem palmowym pochodzącym ze zrównoważonych upraw. Pod plantacje palmy oleistej wycinane są bowiem masowo m.in. lasy indonezyjskie, przez co bezpowrotnie giną nie tylko bezcenne drzewostany, ale i wyjątkowe gatunki zwierząt, takie jak orangutan czy tygrys sumatrzański. Dlatego też coraz więcej świadomych producentów branży spożywczej zamieszcza na opakowaniach swych towarów informację, że nie wykorzystuje oleju palmowego.

Polskim lasom możemy pomóc m.in. biorąc udział w działaniach na rzecz poszerzania obszarów leśnych chronionych w Polsce, segregując śmieci (w ten sposób dajemy zużytemu papierowi „drugie życie” – zostanie on wykorzystany do produkcji wyrobów zamiast kolejnych ściętych drzew) oraz dbając o las. Wyrzucanie śmieci do lasu powoduje bowiem pożary, zanieczyszcza glebę, uwalnia substancje trujące (dostają się one do atmosfery i wchłaniane są przez rośliny oraz grzyby) i stanowi śmiertelne zagrożenie dla zwierząt. Dbając o las, dbamy o dobro swoje, swoich dzieci, wnuków oraz całej planety.