Spółka cywilna czy spółka z o.o. – którą spółkę wybrać?

Spółka cywilna oraz spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to dwie bardzo często spotykane rodzaje spółek w polskim obrocie gospodarczym. Wiele osób zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej lub zwiększyć skalę dotychczas prowadzonego przedsięwzięcia biznesowego poprzez dopuszczenie do spółki nowego wspólnika staje przed następującym wyborem: spółka cywilna czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W ramach niniejszego artykułu postaram się odpowiedzieć na pytanie, którą ze spółek wskazanych przed chwilą wybrać.

Podmiotowość prawna

Podstawową różnicą pomiędzy spółką cywilną oraz spółką z ograniczoną odpowiedzialnością jest stopień wyodrębnienia samej spółki od osób jej wspólników. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest osobą prawną, co oznacza, że jest podmiotem całkowicie wyodrębnionym od swoich wspólników. Dzięki temu spółka z o.o. może sama nabywać prawa i obowiązki majątkowe (na przykład zawierać umowy), być stroną postępowań administracyjnych (na przykład składać wniosek o pozwolenie na budowę), czy stroną postępowań sądowych (na przykład wnosić pozwy przeciwko swoim dłużnikom).

W przypadku spółki cywilnej wygląda to zupełnie inaczej – spółka ta jest tylko umową zawartą pomiędzy jej wspólnikami. Na skutek zawarcia umowy spółki cywilnej nie powstaje żadna jednostka organizacyjna wyodrębniona od osób wspólników. Oznacza to, że to wspólnicy łącznie nabywają prawa i obowiązki, są stronami postępowań administracyjnych, czy sądowych.

W konsekwencji, jeżeli zależy Ci na oddzieleniu życia osobistego od prowadzonej działalności gospodarczej, to spółka cywilna na pewno nie będzie dobrym wyborem.

Odpowiedzialność za długi

Rzecz absolutnie kluczowa jeżeli zastanawiasz się nad wyborem spółki – zakres odpowiedzialności wspólników za zobowiązania zaciągane przez spółkę. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to generalnie brak odpowiedzialności wspólników za długi spółki. Dzięki temu, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada swoją podmiotowość prawną jej wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za długi. Od tej zasady są jednak pewne wyjątki – na przykład jeżeli wspólnik spółki z o.o. pełni jednocześnie funkcję członka zarządu tej spółki, to może on ponosić odpowiedzialność wobec wierzycieli tej spółki jeżeli w odpowiednim momencie nie złoży wniosku o ogłoszenie upadłości.

Spółka cywilna to z kolei pełna odpowiedzialność wspólników za długi spółki. Jako że spółka cywilna to tylko umowa określająca zasady współpracy jej wspólników, to nie ma osoby mogącej ponosić odpowiedzialność za długi w miejsce jej wspólników. Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej za długi spółki ma charakter solidarny – jest to odpowiedzialność o bardzo restrykcyjnym charakterze. Oznacza ona, że każdy ze wspólników odpowiada za długi spółki w pełnej wysokości, a to od wierzyciela zależy do kogo skieruje on swoje roszczenia. Może być nawet tak, że zapłaty długów będzie żądał wyłącznie od jednego wspólnika, który takiemu żądaniu będzie się musiał podporządkować. Wspólnicy nie pozostają jednak całkowicie bezbronni – możliwe jest na przykład skorzystanie z instytucji przypozwania, czy regresu wobec pozostałych wspólników spółki. Te kwestie wymagają jednak odrębnego i obszernego omówienia – więcej informacji na ten temat przedstawiam na moim blogu pod adresem spolkacywilna.info.

W konsekwencji, jeżeli w Twojej branży możliwe jest popadnięcie w długi albo na skutek zmiany warunków rynkowych (na przykład drastyczny wzrost cen materiałów budowlanych) albo na skutek zdarzeń losowych (na przykład wypadek transportowy), spółka cywilna nie będzie dobrym wyborem. W takim przypadku powinieneś zdecydować się na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Sposób funkcjonowania

Jedną z największych zalet spółki cywilnej jest prostota funkcjonowania. Jako spółka cywilna działają wspólnicy, decyzje najczęściej są podejmowane w sposób niesformalizowany, spółka nie jest wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, zaś zasady opodatkowania są proste i przejrzyste – podatek dochodowy płaci każdy ze wspólników spółki, zaś sama spółka nie musi go płacić ponieważ jest jedynie umową organizującą zasadę współpracy jej wspólników.

Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dla założenia spółki konieczny będzie udział notariusza (umowa spółki z o.o. wymaga zachowania formy aktu notarialnego, chociaż możliwe jest też rejestracja spółki przez internet), księgowość jest bardziej skomplikowana, decyzje w spółce są podejmowane przez organy (przynajmniej przez zarząd oraz zgromadzenie wspólników). Także od strony podatkowej wygląda to bardziej skomplikowanie – w przypadku spółki z o.o. występuje tak zwane podwójne opodatkowanie. Oznacza to, że podatek dochodowy jest płacony najpierw przez spółkę z o.o., następnie zaś od zysku wypłaconego ze spółki przez wspólników. Oczywiście jest możliwe prowadzenie działań optymalizacyjnych w tym zakresie, ale jest to temat na inny artykuł.

Podsumowując – jeżeli poszukujesz jak najprostszych rozwiązań, wybierz spółkę cywilną. Koszt jej założenia oraz utrzymania będzie najniższy. Jeżeli nie boisz się bardziej skomplikowanych rozwiązań oraz większych kosztów utrzymania spółki, możesz zdecydować się na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wojciech Rudzki – autor bloga o spółce cywilnej pod adresem spolkacywilna.info, na którym dzieli się wiedzą i doświadczeniem dotyczącym zakładania, funkcjonowania, likwidacji i przekształcania spółek cywilnych.

Jeśli poszukujesz informacji w zakresie finansowania przedsiębiorstw lub obniżenia kosztów prowadzonej działalności gospodarczej to napisz. Postaramy się skutecznie doradzić i zaproponować najlepsze rozwiązanie.